Saksı Bİtkilerinin Periyodik Bakımı

Saksı bitkilerinin periyodik bakımı, bitkilerin büyüme doğrultusunda saksı ve toprak değişimi ve bakımının belirli periyotta yapılması sürecidir. Her bitkinin periyodik bakım ihtiyacı farklıdır ve bu yüzden tercih edilen bitkinin ne sıklıkta bakım işlemi olacağını belirlemek için bitki türüne,büyüme koşullarına ve özel gereksinimlere dikkat etmek gereklidir.

1. Saksı Tercihi

Hem fonksiyonel hem de estetik saksı kullanımı, bitkilerin daha sağlıklı ve canlı durmasını sağlar. Günümüz teknolojisinde akıllı saksı sistemlerinden dekoratif toprak saksı çeşitlerine kadar binlerce saksı çeşidi mevcuttur. Saksı seçiminde estetik görünüm oldukça önemli olsa da bitkinin morfolojik isteklerinin de göz ardı edilmemesi gerçeği yadsınamaz. Sınırlı bir alan içinde yaşatmaya çalıştığımız bitkilerin temel ihtiyaçlarını karşılamaktan  kaçınmak mutsuz bitkilere sahip olmanıza sebep olacaktır. 

Aşağıda saksı tercihleri için dikkate edilmesi gereken unsurlara yer verilmiştir:

Gözenekli saksı ( Topraktan imal edilmiş saksı ve çeşitleri): Gözenekli saksılar hava ve nemin saksı içinde rahatça dolaşmasına, nemin saksı kenar ve boşluklarından buharlaşmasına  izin verir. Bu durum  bitkiyi soğutur ve suyun dışarı çekilmesine yardımcı olur. Bu da bitkinin çürümesini önler..

Gözenekli saksılarda bitki çok çabuk kurur dolayısıyla bitkinin düzenli sulanması şarttır. Çok zamanınız varsa bu iyi bir şeydir ancak yoğun bir işiniz varsa, saksının gözenekliligini göz önünde bulundurmak önemlidir.

Drenaj deliği: Saksı içinde bitkilerin gerekli oksijeni toprak altı metamorfozlarına iletebilmesi için sağlanması gereken en önemli şartlardan biri fazla suyun drene edilmesidir. Doğru drenaj, kök çürümesine yol açabilecek su dolu toprağı önlemek için çok önemlidir. Bu nedenle saksı içinde yeterli miktarda drenaj deliği bulunmalıdır ve bitki dikimi yaparken mevcut drenaj deliklerinin zamanla tıkanmaması için drenaj deliklerinin üzerine 2-5 cm kalınlığında cüruf, ponza, doğal taş veya kiremit parçaları gibi malzemeler kullanılarak zamanla drenaj deliklerinin kapanması önlenmelidir.

Not: Hazır saksılarda drenaj delikleri mevcut olmakla birlikte deliklerin içi kapalıdır. Saksıyı kullanırken öncelikle bu drenaj deliklerini tornavida gibi keskin ve uygun materyalle açmak sonrasında bitki dikimini yapmak gereklidir.Deliklerin açılması çoğu kullanıcı tarafından bilinmemekte veya ihmal edilmemektedir.

Saksı Ağırlığı: Bir saksı seçerken saksının toplam ağırlığını da göz önünde bulundurmak gereklidir. Bu saksı, toprak, bitki ve suyun birlikte olan ağırlığıdır, çünkü bu size saksının taşınmasının ne kadar kolay/zor olacağına dair iyi bir gösterge verecektir. Hareketlilik veya saksının konumunu değiştirmek istediğiniz durumlarda hafif malzemelerden yapılmış saksılar düşünülmelidir.

Saksı Materyali: Saksı materyali fazla nemi ve suyu absorbe edebilen, nefes alabilirliği arttıran cinsten olmalıdır. Yine saksı tercih edilirken  malzeme dayanıklılığı, çatlamaya daha az meyillliği, estetik görünüşü de dikkat edilmelidir.

2.Toprak tercihi

Bitki Dikim Harcı: Bitki dikim harçları hazırlanırken karışım miktarları(organik gübre, kompost, perlit, bir miktar toprak, ponza taşı veya cüruf)belli oranlarda dengeli harmanlanarak elde edilmesi ideal bitki harcını oluşturur.

Organik madde: Bitkinin besin ihtiyacını,

Kompost-torf: Bitki köklerinin rahat çalışmasını

Ponza taşı-cüruf: bitkinin hava almasını 

sağlar.

Bitki Dikim Harcı Malzemeleri

Torf: Bataklıklardaki çürümüş bitkilerden elde edilen özel bir organik malzeme türüdür. Torfun çoğu sphagnum yosunundan elde edilir, bu nedenle diğer yaygın adı "turba yosunu"dur.Torf neredeyse tüm saksı karışımlarının önemli bir bileşenidir çünkü su ile tıkanmadan nemi tutar, hafiftir ve kolayca sıkışmaz.

Kompost: Zaman zaman ek besin maddeleri için saksı karışımına dahil edilir. Topraktaki hava boşluğunu azaltabilir ve saksı bitkileri için idareli kullanılmalıdır. Kompost, saksı karışımının en fazla 1/3'ünü oluşturmalıdır.

Öğütülmüş ve kısmen kompostlanmış ağaç kabuğu: Genellikle torf yerine maliyeti daha düşük saksı karışımlarına dahil edilir. Kabuk iyi bir havalandırma sağlar ancak torftan daha çabuk kurur ve daha sık sulama gerektirir.

Kokopit: Bazen torf yerine kullanılan lifli bir malzemedir. Sıvı kıvamda olmadan suyu tutması torfa benzeyen yönüdür.

Vermikülit: Mika yongalarının ısıtılmasıyla elde edilir. Karışımlarda su tutma özelliğini artıran gri, süngerimsi bir malzemedir. Ayrıca besin maddelerini tutar ve böylece gübrenin bitki kökleri için daha uzun süre kullanılabilir kalmasını sağlar.

Perlit: Straforu andıran beyaz volkanik bir kayadır. Hafif ve gözenekli tekstüre sahip olan perlit saksı karışımının drenajını ve havalandırmasını sağlar.

Toprak: Karışımın en az ¼ oranında kullanılmalıdır. Karışım içinde özellikle besin alışverişinde katyon görevini üstlenmektedir. Toprak katyonu bitkilerin ihtiyacı olan besin elementlerini bünyesinde tutma kabiliyetidir. Ksilem ile floem besin deposu görevini üstlenerek gübre maliyetini minimize eder.

3.Bitki Tercihi

Sınırlı bir yaşam alanı içinde büyüyen bitki kökleri yaşam fonksiyonlarının ana kaynağıdır. Saksı bitkisi seçerken öncelikle dikkat edilmesi gereken unsur bitkinin kök yapısıdır(kazık kök, saçak kök vb.) Tercih edilirken dikkat edilmesi gereken diğer unsurlardan biri de bitkinin ekolojik isteği ve bitkinin gelişim evreleridir.

Saksının boyutu, materyali, ağırlığı gibi değişken unsurlar bitki tercihinin de değişken olmasını sağlar.

Örneğin özellikle küçük saksılar veya sınırlı alan için bodur veya kompakt bitki çeşitleri tercih edilir. 

Saksıya uygun olduğu müddetçe;

-Otlar ve çimler

-Sebzeler

-Bazı meyve ağaçları

-Çalılar

-Sulu meyveler ve kaktüsler

-Yıllık mevsimsel çiçekler

saksı için tercih edilebilir.